Celem realizowanego projektu była analiza tendencji rozwojowych strefy podmiejskiej Miejskich Obszarów Funkcjonalnych oraz ocena wpływu procesów urban sprawl, suburbanizacji jak i peryferyjności na rozwój społeczno-gospodarczy obszarów podmiejskich oraz wiejskich.

Szerokiej analizie poddano także efekty zewnętrzne, ze szczególnym naciskiem na efekty generowane w gospodarce przestrzennej. W celu szczegółowego rozróżnienia pozytywnych jaki negatywnych efektów zewnętrznych zaproponowano autorski ich podział w obszarze: planowania przestrzennego i polityki przestrzennej; gospodarki nieruchomościami; uwarunkowań przyrodniczych, środowiskowych i rolniczych oraz infrastruktury technicznej. W ocenie poszczególnych efektów zewnętrznych uwzględniono zagadnienie ładu zintegrowanego obejmującego łady cząstkowe, w tym ład: ekonomiczny, instytucjonalno-polityczny, przestrzenny, społeczny oraz ład środowiskowy. W analizie wykorzystano metodę Delficką, a grono specjalistów stanowiło 12. ekspertów z Centre for Research of Settlements and Urbanism oraz Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Studiów Miejskich. Celem dodatkowym projektu było ustalenie potencjału oraz bilansu odnawialnej energetyki fotowoltaicznej w wybranych strukturach miejskich w Polsce. (szerzej o badaniach w: Cities, Suburbs and Peripheries in Theory and Empirical Research, Journal of Settlements and Spatial Planning Special Issue, No. 10/2022 http://jssp.reviste.ubbcluj.ro/arhiva/vsn102022CSPTERen.html)

Zaproponowano nowatorską metodę delimitacji obszarów miejskich zagrożonych urban sprawl. Dokonano również weryfikacji stosowanych dotychczas delimitacji w polskiej polityce przestrzennej. Przeanalizowano, jak zjawisko urban sprawl wpływa na budżet państwa i krajowy wzrost gospodarczy. W odróżnieniu od wielu opracowań naukowych, w których urban sprawl bada się poprzez rozproszenie ludności w miastach, podjęto bardziej złożoną analizę z wykorzystaniem lokalizacji budynków. Niedoszacowanie zasięgu urban sprawl skutkuje brakiem skuteczności polityki przestrzennej z uwagi na pomijanie w interwencji publicznej szczególnych obszarów. Owa szczególność wiąże się z tym, że są to najczęściej obszary zewnętrzne – najbardziej oddalone od miasta rdzeniowego. To w tych obszarach występują najwyższe koszty z tytułu urban sprawl. Są to jednocześnie obszary we wczesnych stadiach wzrostu przestrzennego na których, przy realizacji odpowiedniej polityki przestrzennej można utrzymać spójną strukturę przestrzenną. Dodatkowo badaniami objęto wybrane polskie miasta wraz z przedmieściami w zakresie potencjału oraz bilansu odnawialnej energetyki fotowoltaicznej, a także zmian demograficznych. Istotnym efektem realizowanych badań była ocena ekonomicznych konsekwencji żywiołowej suburbanizacji. Oceniono także wpływ obszarów chronionych w Polsce na poziom rozwoju jednostek (gmin) w ich najbliższym otoczeniu. Zaproponowane zostały nowe formy zastosowania aplikacji terenowych GIS w inwentaryzacji i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym oraz infrastruktury turystycznej. W wyniku prowadzonych badań dokonano uszczegółowienia wskazanych przez Scitovsky’ego „współzależności” kosztów zewnętrznych poprzez dookreślenie na ich kanwie efektów zewnętrznych w gospodarce przestrzennej. Usystematyzowano założenia służące identyfikacji efektów zewnętrznych, w tym gospodarki jak i planowania przestrzennego.

Członkowie zespołu: dr hab. Piotr Lityński, prof. UEK, dr inż. Mateusz Ilba, dr Marcin Semczuk, dr Piotr Serafin, Associate prof. Ph.d. Georg. Urban Planner Vasile Zotic, Lecturer Ph.D. Georg. Diana- Elena Alesandru